Eerder dit jaar bezocht ik met mijn museumkaart de grotere musea in Groningen, waaronder het Noordelijk Scheepvaartmuseum. @NSMGroningen pikte dit op Twitter op en mij vroeg of ik nog tips voor dat museum had. Deze heb ik in een redelijk uitgebreide mail verstuurd, waarna ik werd uitgenodigd om de opening van de tentoonstelling ‘Nederlanders op de Titanic‘ (NodT) op 5 oktober jl. van commentaar te voorzien. Hieronder volgt een verslag van de tentoonstelling.

Tentoonstelling #nodt vertelt het verhaal van de versch. mensen, m.n. de Nederlanders, op de Titanic http://t.co/JAQAiVUf Interessant!

— Robert Lindeboom (@RobertL87) 5 oktober 2012

Inhoud
Hoewel je uit de naam van de tentoonstelling in eerste instantie niet echt goed kunt opmaken of de tentoonstelling de nadruk legt op de Titanic, de passagiers of de levensverhalen van de Nederlanders die aan boord waren, dekt de naam de tentoonstelling perfect: de tentoonstelling gaat over de drie Nederlanders die aan boord van de Titanic waren. Maar wat kan je hier voor interessants over melden?

De aanleiding is duidelijk: het was op 14 april 2012 honderd jaar geleden dat de Titanic zonk. Niet de grootste scheepsramp in de geschiedenis, maar wel één waar de media veel over hebben geschreven en waar (dus) verschillende films over verschenen. Dit zorgde ervoor dat men tot op de dag van vandaag het verhaal van dit legendarische schip kent. Alhoewel, de meesten zullen vooral het tragische verhaal van de in 1997 verschenen film kennen. De tentoonstelling, die eerder al in het Maritiem Museum te Rotterdam te zien was, laat echter een hele andere kant zien.

Deze andere kant beschrijft het leven aan boord van de Titanic in de verschillende beschikbare klassen. Hiervoor wordt eerst het verhaal over het schip, het personeel, de passagiers en het leven aan boord kort verteld. Maar gelukkig wordt ook de plek in de geschiedenis en de invloed op de scheepvaart geschetst. Want, zoals ik hiervoor al schreef, was dit niet de eerste scheepsramp; een samenloop van omstandigheden zorgde ervoor dat het verhaal van de ‘onzinkbare’ Titanic tot op de dag van vandaag nog over de hele wereld bekend is.

De drie Nederlanders aan boord van de Titanic waren:

• Wessel van der Brugge, één van de 900 bemanningsleden (op een totaal van 2200 opvarenden!) als stoker aan het werk;
• Jonkheer George Reuchlin, een directeur van de Holland-Amerika Lijn;
• Hendrik (Hennie) Bolhuis, kok aan de minst moeilijke kant van de keuken (de ‘koude kant’) aan boord van de Titanic.

Drie verschillende mensen uit verschillende klassen. De eerste bevond zich helemaal onderin het schip, bij de ketelruimte. Voor weinig geld voerde hij er samen met vele andere stokers vies en zwaar werk uit. Over deze man is weinig bekend. Slechts een briefwisseling met zijn zus en een oude foto konden van hem gevonden worden. Niet iedereen had in die tijd, zoals nu, foto’s van zichzelf.. Van Reuchlin was veel meer bekend. Zo zijn er briefuitwisselingen met zijn vrouw over de reis verzameld. Hij was, als ik het goed heb onthouden, namens zijn werk mee om het luxueuze schip te bekijken en ervaren, om er wellicht nog één van te bestellen. De derde persoon, Hendrik Bolhuis, was een ambitieuze kok in dienst op de Titanic. Naast brieven met sollicitaties naar fameuze restaurants, zijn er brieven gevonden die aan hem zijn gericht, afkomstig van minnaressen. Bolhuis was blijkbaar zeer geliefd bij de vrouwen.

De tentoonstelling
De tentoonstelling komt zoals genoemd uit het Maritiem Museum te Rotterdam en is door beide musea samen ontwikkeld. De Groninger versie is echter wat vernieuwd en bevat uniek Gronings materiaal dat nog niet eerder te zien is geweest. Er wordt extra aandacht besteed aan de Groningse opvarende, Hendrik Bolhuis. Doordat het Noordelijk Scheepvaartmuseum wat minder ruimte heeft dan het Rotterdamse museum, is alles wat minder ruim uitgestald. Hoewel ik deze tentoonstelling in Groningen overzichtelijk vond, hoorde ik van een bezoekster die de tentoonstelling ook in Rotterdam heeft gezien, dat zij het geheel daar overzichtelijker vond.

De route liet de collectie in logische volgorde zien: eerst een inleiding over de tentoonstelling (de opvarenden, de Nederlanders, een korte samenvatting van de ramp), dan wat over het leven aan boord van de Titanic en het schip zelf (met fragmenten uit ‘A Night to Remember‘ en ten slotte beschikbaar gesteld erfgoed over de Nederlanders aan boord. Naast modellen, brieven en overige informatie, keurig gepresenteerd op strak vormgegeven borden (in het Nederlands en Engels), stond op sommige plekken een telefoon, waar jongeren één van de Nederlanders fictief kon horen praten over zijn ervaringen aan boord. Op die manier krijgen zij die niet alles willen lezen toch een aardig beeld van de persoon in kwestie.

Aanvullend zijn er kinderactiviteiten die ik op 5 oktober niet heb kunnen zien, maar ik denk dat er over dit onderwerp (o.a. het leven in die tijd voor mensen met verschillende inkomens) veel interessants voor kinderen te vertellen is.

Nederlanders op de Titanic is tot 10 februari 2013 te bekijken. Uiteraard mooi te combineren met een bezoek aan de rest van dit museum, met mijn persoonlijke favoriet: de animatie van Groningen in het jaar 1470.